Oorzaak en behandeling van magnesiumtekort onderzocht

De nieren zorgen in het lichaam voor een balans in vocht, zouten en mineralen, waaronder magnesium

Onderzoeker Jeroen de Baaij van het Radboudumc ontvangt een ERC Starting Grant ter waarde van 1,5 miljoen euro. Hiermee start hij een onderzoek naar de diagnostiek en behandeling van ernstige magnesiumtekorten, die onder meer epileptische aanvallen en spierkrampen tot gevolg kunnen hebben. 

De nieren zorgen in het lichaam voor een balans in vocht, zouten en mineralen, waaronder magnesium. Soms veroorzaakt een genetische fout een probleem in de nieren waardoor een magnesiumtekort ontstaat. Patiënten plassen dan te veel magnesium uit en krijgen last van klachten zoals spierkramp en vermoeidheid, maar in ernstige gevallen ook epileptische aanvallen. Extra magnesium toedienen helpt niet, omdat het lichaam de stof simpelweg niet voldoende opneemt. Soms vinden artsen een genetische verklaring voor het magnesiumtekort, maar niet altijd.

Fysioloog Jeroen de Baaij onderzoekt al jaren patiënten met deze ernstige vorm van een magnesiumtekort. Binnen Europees verband is hij verschillende genen op het spoor gekomen, die het tekort veroorzaken. Maar bij een deel lukt het nog niet om de oorzaak te achterhalen. Met de ERC Starting Grant hoopt hij daar verandering in te brengen. De Baaij: ‘Onderzoek naar problemen in de nieren is erg lastig, omdat we geen biopten kunnen afnemen. Daarom bestuderen we de urine van patiënten, daarin zitten oude niercellen. Met deze subsidie kunnen we de cellen één voor één onderzoeken. Zo kunnen we veel betere analyses maken, want in verschillende cellen vinden verschillende processen plaats.’

Medicijnen testen op mininiertjes
Daarnaast gaat Jeroen de Baaij onderzoek doen in kleine mininiertjes, nierorganoïden genaamd. Deze worden ontwikkeld door stamcellen uit de urine te halen en te kweken in het lab. De werking van mininiertjes lijkt op de werking van onze eigen nieren. Als het aan De Baaij ligt, kunnen de mininiertjes laten zien waarom magnesium niet wordt opgenomen bij mensen met een ernstig magnesiumtekort. 

Vervolgens testen de onderzoekers verschillende medicijnen op de organoïden en in diermodellen. De Baaij: ‘Ik hoop en verwacht dat we door onze analyse van de individuele cellen al meer weten over de oorzaak van het magnesiumtekort. Dan weten we ook in welke richting we de medicatie moeten zoeken.’ Met behulp van fluorescentie, een lichtgevende stof, wordt het magnesium in de nier gevolgd. Deze nieuwe techniek moet meer inzicht geven in de manier waarop de niercellen magnesium opnemen. Ook dit draagt op termijn bij aan betere behandeling.

Ook van belang voor diabetes type II
Het onderzoek van De Baaij richt zich nu op kleine patiëntgroepen met zeldzame afwijkingen waardoor een magnesiumtekort wordt veroorzaakt. Maar de kennis die hij op doet, kan mogelijk ook andere mensen met magnesiumtekort helpen, zoals mensen met diabetes type II. Uit eerder onderzoek blijkt dat tien tot dertig procent van de mensen met diabetes  in Nederland een magnesiumtekort heeft. Ook leiden bepaalde maagzuurremmers tot een tekort aan dit mineraal. ‘We focussen in onze studie op een kleine groep patiënten, maar uiteindelijk hopen we een magnesiumtekort breder te kunnen behandelen’, besluit De Baaij.  

Tags bij dit artikel:

• tekort
• nieren
• Radboudumc
• magnesium
• mineraal
• balans
• maagzuurremmers