Gekweekte mini-nier stap in ontwikkeling

Qua opbouw en structuur van de verschillende onderdelen lijkt de mini-nier erg op een volgroeid orgaan

Een mini-nier kweken uit menselijke huidcellen is een prachtige prestatie, maar deze laboratoriumversie is nog geen volgroeide en werkende nier. Leidse en Australische onderzoekers  transplanteerden zo’n mini-nier onder het kapsel van de nier van een muis en zagen dat hij daar uitgroeide tot een meer volwassen mini-orgaan inclusief bloedvaten. Ze publiceerden hun resultaten in Stem Cell Reports.

“De mini-nier die we in het laboratorium kunnen maken bevat wel alle verschillende celtypen en onderdelen die in een ‘echte’ nier zitten, maar het lukt in een kweekschaaltje niet om het bloedvatensysteem goed te laten aansluiten”, legt LUMC-onderzoeker Cathelijne van den Berg uit. Dat systeem is essentieel voor de nier, die als belangrijkste functie het filtreren van bloed heeft. 

Bloedvaten sluiten aan
De onderzoekers transplanteerden hun mini-nier onder het beschermende vlies dat rondom de levende nier van een muis zit. Tot hun vreugde zagen ze de mini-nier in vier weken tijd uitgroeien tot een bijna volwassenen versie van het orgaan. “We zagen dat de bloedvaten uit de mini-nier aansloten op de bloedvaten van de nier van het proefdier en dat er ook daadwerkelijk bloed ging stromen door de filtersysteempjes van de mini-nier. Ook qua opbouw en structuur van de verschillende onderdelen lijkt de mini-nier erg op een volgroeid orgaan”, aldus Van den Berg.  Ter vergelijking lieten de onderzoekers een andere mini-nier verder rijpen in het kweekschaaltje, maar daar zagen ze deze ontwikkeling niet. Sterker nog, die mini-nier ging er zelfs op achteruit.

Dat transplantatie de mini-nier volwassen laat worden, is volgens mede-onderzoeker prof. Melissa Little van het Australische Murdoch Children’s Research Institute goed nieuws. “Er is nog een lange weg te gaan voordat de mini-nier groot genoeg is om als vervanging van een zieke nier te dienen, maar het feit dat we nierweefsel kunnen maken van menselijke stamcellen en dit door transplantatie verder kunnen laten ontwikkelen, is een veelbelovende stap in de goede richting.” 

Jarenlange samenwerking
De bevindingen zijn het resultaat van een jarenlange samenwerking tussen het LUMC en het Murdoch Children’s Research Institute op het gebied van regeneratieve geneeskunde in het EU-onderzoeksconsortium STELLAR, waarin stamceltherapieën werden ontwikkeld voor nierziekten. In 2015 werkte prof. Little een aantal maanden als Boerhaavehoogleraar in het LUMC. Zij ontwikkelde de techniek voor het kweken van de mini-nier en bracht haar kennis over aan de LUMC-onderzoekers.

Het artikel 'Renal subcapsular transplantation of PSC-derived kidney organoids induces neo-vasculogenesis and significant glomerular and tubular maturation in vivo'  is te lezen op de website van Stem Cell Reports. 

Tags bij dit artikel:

• LUMC
• bloedvaten
• laboratorium
• transplantatie
• huidcellen
• mini-nier
• kweken
• menselijke
• laboratoriumversie
• bloedvatensysteem
• celtypen
• proefdier
• kweekschaaltje