Mini-alvleeskliertjes gekweekt

Wetenschappers zijn erin geslaagd om mini-orgaantjes te kweken uit menselijk alvleesklierweefsel

Een team van wetenschappers van het Hubrecht Institute en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), geleid door Eelco de Koning, is erin geslaagd om mini-orgaantjes te kweken uit menselijk alvleesklierweefsel. Deze mini-orgaantjes vertonen veel kenmerken van ontwikkelend alvleesklierweefsel en lenen zich daardoor als nieuw platform voor het bestuderen van regeneratie van de alvleesklier en de vorming van insuline producerende cellen. Het artikel verscheen dinsdag 13 maart in Stem Cell Reports.

Mensen met diabetes mellitus type 1 hebben een tekort aan insuline producerende bètacellen in de alvleesklier. Dat leidt tot een gebrekkige aanmaak van insuline, waardoor cellen in het lichaam geen glucose meer kunnen opnemen en de bloedglucosespiegel stijgt. Zij worden daarom meestal behandeld met insuline, die ze zelf moeten inspuiten via injecties of een pompje. Het bereiken van een stabiele bloedglucosespiegel is een grote opgave en zorgt ervoor dat diabetes een grote impact heeft op het dagelijkse leven van patiënten. 

Donorcellen
Naast het toedienen van insuline is het mogelijk om mensen met diabetes type 1 te behandelen met bètacellen van een donor. Maar onder andere het aanhoudende donortekort zorgt ervoor dat transplantatie van de Eilandjes van Langerhans, of de hele alvleesklier, voor veel diabetespatiënten geen optie is. Zij zouden geholpen zijn bij een andere bron van bètacellen.

Mini-orgaantjes
Onder leiding van Eelco de Koning is een team van onderzoekers van het Hubrecht Institute en het LUMC er nu in geslaagd om insulineproducerende mini-orgaantjes op te kweken in het laboratorium. Daarvoor gebruikten de wetenschappers een methode, ontwikkeld door de onderzoeksgroep van Hans Clevers, ook aan het Hubrecht Institute, om donor-alvleesklierweefsel te vermeerderen tot functionele mini-orgaantjes. Deze zogeheten organoïden hebben kenmerken van embryonaal alvleesklierweefsel, wat betekent dat de cellen in staat zijn om uit te groeien naar alle cellen die in de alvleesklier voorkomen. De alvleeskliertjes uit het laboratorium bleken in staat om taken te vervullen zoals het produceren van insuline in getransplanteerde proefdieren. 

Platform
Volgens De Koning zorgt het onderzoek van zijn team voor een nieuwe invalshoek bij onderzoek naar regeneratie van de alvleesklier, inclusief de insulineproducerende cellen. "We kunnen nu alvleesklierweefsel in een bakje kweken als nieuw platform voor regeneratie", zegt hij. "Het opgekweekte weefsel vertoont kenmerken van de embryonale ontwikkeling en bevat voorlopercellen die zich tot insuline producerende cellen kunnen ontwikkelen. Het is erg mooi dat we dat kunnen zien in het laboratorium.’ Volgens De Koning leent het onderzoek zich voor verschillende klinische toepassingen, zoals het bestuderen van factoren die een rol spelen bij aandoeningen aan de alvleesklier. De Koning: "Daarnaast kunnen we in een kweekbakje de mechanismen onderzoeken achter het ontstaan van insuline producerende cellen. Hoe kunnen we die vorming stimuleren? Welke factoren zijn betrokken? Dat kunnen we met dit technologieplatform in kaart brengen."

Dit onderzoek kwam tot stand met de steun van het Diabetes Fonds en Stichting Diabetes Onderzoek Nederland. Eelco de Koning is groepsleider bij het Hubrecht Institute (KNAW) en hoogleraar Diabetologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum.

Lees het artikel 'Expansion of Adult Human Pancreatic Tissue Yields Organoids Harboring Progenitor Cells with Endocrine Differentiation Potential' in Stem Cell Reports.

Tags bij dit artikel:

• LUMC
• wetenschappers
• Diabetespatiënten
• insuline
• cellen
• Hubrecht Institute
• pompje
• mini-alvleeskliertjes
• onderzoeksplatform
• alvleesklierweefsel
• diabetes mellitus type 1
• bètacellen
• bloedglucosespiegel
• inspuiten
• injecties
• Eilandjes van Langerhans