Afstand na verhuizing is meest voorkomende reden om te wisselen van praktijk

Er zijn steeds meer signalen dat burgers zich niet kunnen inschrijven bij een huisartsenpraktijk. Er was echter nog geen recent, grootschalig onderzoek gedaan naar wie en hoeveel mensen dit betreft. Daarom zette onderzoeksinstituut Nivel een vragenlijst uit onder leden van het I&O Research Panel van Ipsos I&O. Aan dit onderzoek namen in augustus 2024 bijna 11.000 mensen deel. Zo’n 0,3% van hen bleek op het moment van het onderzoek niet ingeschreven bij een huisartsenpraktijk. Meestal kwam dit doordat hun huisartsenpraktijk sloot of doordat zij zelf waren verhuisd. Daarnaast gaf 4% van de panelleden aan wel te zijn ingeschreven, maar te willen wisselen van huisartsenpraktijk. Ook dit kwam doorgaans doordat zij waren verhuisd, maar ook doordat ze ontevreden waren over de praktijk of te maken kregen met wachttijden.

Wanneer er wordt gesproken over mensen die ‘geen huisarts hebben’, wordt hiermee ook wel bedoeld dat zij geen vaste huisarts hebben of een andere huisarts zouden willen. Als het echter gaat om de toegankelijkheid van de huisartsenzorg, dan zijn het vooral de mensen die niet ingeschreven staan bij een huisartsenpraktijk die van belang zijn. Ook de groep die zich bij een andere huisartsenpraktijk wil inschrijven is belangrijk.

Afstand na verhuizing is meest voorkomende reden om te wisselen van praktijk
De meest voorkomende reden om te willen wisselen van huisartsenpraktijk is de afstand tot de huisartsenpraktijk in de buurt van de vorige woning na een verhuizing. Het gaat dus om burgers die zich nog niet hebben kunnen inschrijven bij een praktijk in de buurt van hun huidige adres. Andere redenen voor een wisselwens is dat men ontevreden is over de huisartsenpraktijk, dat de wachttijd voor een afspraak te lang is of dat de bereikbaarheid van de praktijk slecht is.

Schattingen van niet-ingeschreven en burgers met een ‘wissel-wens’
Zo’n 0,3% van de panelleden die reageerden op de vragenlijst was op het moment van het onderzoek niet ingeschreven bij een huisartsenpraktijk. Daarnaast gaf 4% van hen aan wel te zijn ingeschreven, maar te willen wisselen van huisartsenpraktijk. Aan de hand van de achtergrondkenmerken van de panelleden kon geschat worden hoeveel burgers op landelijk niveau in een van deze situaties zit. Voor de gehele Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder, waren er in augustus 2024 naar schatting 36.800 burgers niet bij een huisartsenpraktijk ingeschreven. Daarnaast waren er naar schatting 597.100 burgers die wel ingeschreven waren maar wilden wisselen van huisartsenpraktijk.

Burgers zonder huisartsenpraktijk gaan het vaakst als passant naar andere praktijk
Aan burgers die in augustus 2024 niet ingeschreven stonden bij een huisartsenpraktijk, is gevraagd wat zij doen als zij behoefte hebben aan huisartsenzorg. Het vaakst gaven zij aan als passant naar een andere huisartsenpraktijk te gaan. Een andere manier waarop toch zorg gezocht wordt, is door direct naar het ziekenhuis of de spoedeisende hulp te gaan of deze te bellen. Ook werd vaak aangegeven dat er juist geen zorg werd gezocht, maar dat er werd geprobeerd het bezoek aan een arts zo lang mogelijk uit te stellen.

Burgers nemen zelf contact op met praktijken als ze willen wisselen
Van de panelleden die aangaven dat ze van praktijk willen wisselen, gaf 50% aan dat ze hiervoor contact hadden opgenomen met andere huisartsenpraktijken. Van deze mensen heeft 13% bij meer dan drie praktijken geprobeerd om zich in te schrijven. Van de panelleden met een wisselwens, heeft 8,4% hierover contact opgenomen met de zorgverzekeraar.

Over het onderzoek
De factsheet ‘Burgers over inschrijving bij een (nieuwe) huisartsenpraktijk’ is gebaseerd op een (digitaal) vragenlijstonderzoek van het Nivel via het panel van Ipsos I&O van 19 t/m 27 augustus 2024. Het ‘Rapport bij de factsheet ‘Burgers over inschrijving bij een (nieuwe) huisartsenpraktijk’ geeft verdere toelichting over de achtergronden, methoden en uitkomsten van het onderzoek. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS.

Bron: Nivel