Artsen ervaren louter negatieve gevolgen van een tuchtzaak

Tijdens hun tuchtzaak voelen artsen zich vaak aangevallen, gecriminaliseerd, machteloos en boos

Artsen voelen zich tijdens een tuchtzaak vaak aangevallen, gecriminaliseerd, machteloos en boos. De meerderheid ervaart bovendien negatieve gevolgen voor zijn gezondheid en zijn professioneel functioneren. De openbaarmaking van een tuchtmaatregel versterkt deze negatieve impact, zo blijkt uit onderzoek van het Nivel.

Vanaf 2012 tot voorjaar 2018 werden alle tuchtrechtelijke maatregelen zwaarder dan de waarschuwing openbaar gemaakt in het BIG-register en gepubliceerd in een regionaal vak- of weekblad. Het Nivel heeft een vragenlijstonderzoek uitgevoerd naar de impact hiervan, onder twee groepen zorgverleners: zorgverleners die een berisping kregen opgelegd die openbaar is gemaakt en zorgverleners die een waarschuwing kregen opgelegd die niet openbaar is gemaakt. De publicatie in BMJ Open, de open access omgeving van de Britisch Medical Journal, beperkte zich tot de beroepsgroep ‘arts’.

Artsen vaak defensiever in hun werk na tuchtzaak
Tijdens hun tuchtzaak voelen artsen zich vaak aangevallen, gecriminaliseerd, machteloos en boos. Een tuchtprocedure kan nadien een positieve impact hebben, bijvoorbeeld als dit leidt tot het bespreken van verbetermaatregelen en het beter communiceren met de patiënt.

De meeste artsen ervaren echter louter negatieve gevolgen in hun beroepsuitoefening. Hun handelen kan worden geassocieerd met ‘defensive medicine’: onder- of overbehandeling om negatieve (juridische) gevolgen te voorkomen, zoals het ontlopen van risicovolle patiënten en het eerder toegeven aan wensen van patiënten. Artsen met een berisping ervaren meer negatieve impact op beroepsuitoefening dan artsen met een waarschuwing.

Afname inkomsten en carrièrekansen na tuchtzaak
Een tuchtzaak heeft voor een arts vaak ook zakelijke en financiële gevolgen, zijn carrièremogelijkheden kunnen eronder te lijden hebben. Ook dit geldt beduidend meer voor artsen met een berisping dan voor die met een waarschuwing. Denk aan het verliezen van patiënten, dat ongeveer 30% van de artsen met een berisping meemaakt en ongeveer 10% met een waarschuwing. Ook nemen carrièremogelijkheden af, ervaart ruim 30% van de artsen met een berisping en zo’n 8% met een waarschuwing. Denk hierbij aan het bekleden van een functie in de beroepsvereniging of het vinden van een nieuwe baan. Negatief aspect is tevens dat de artsen door de zorgverzekeraar kunnen worden ondervraagd over de tuchtklacht.

Geen verplichte publicatie tuchtmaatregel meer, maar tuchtrechter beslist
Het tuchtrecht is een vorm van rechtspraak die erop toeziet de kwaliteit van de zorg te bewaken en te leren van dingen die misgaan. Voor de meeste artsen in dit onderzoek is de tuchtprocedure echter geen leerervaring, zeker niet wanneer de tuchtmaatregel openbaar werd gemaakt. In april 2018 heeft een meerderheid van de Tweede Kamer gestemd vóór de afschaffing van openbaarmaking. Voortaan kan de tuchtrechter per zaak bekijken of een tuchtmaatregel gepubliceerd wordt.

Wijzigingen in de Wet BIG moeten klagers naar het juiste loket begeleiden
Daarnaast wordt momenteel de Wet BIG gemoderniseerd. De wijzigingen moeten ervoor zorgen dat klachten alleen bij het tuchtcollege komen wanneer dit nodig is. Daartoe wordt tuchtklachtfunctionaris aangesteld begeleidt klagers bij het formuleren van een tuchtklacht en kan een patiënt ook doorverwijzen naar andere, meer geschikte, instanties om zijn klacht te behandelen, zoals de klachtenfunctionaris van een zorginstelling. Ook wordt griffierecht ingevoerd, wat inhoudt dat de burger vooraf moet betalen voor de civiele rechtspraak, mocht dit ervan komen. De gewijzigde Wet BIG wordt naar verwachting dit voorjaar ingevoerd.

Het onderzoek
Aan de hand van een vragenlijst deed het Nivel onderzoek naar de impact van de openbaarmaking van berispingen op huisartsen. De resultaten van het onderzoek zijn in 2018 uitgebracht. Onlangs is de Engelstalige publicatie verschenen in het British Medical Journal (BMJ Open). Dit onderzoek is gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Tags bij dit artikel:

• zorgverleners
• NIVEL
• BIG-register
• artsen
• openbaar
• functioneren
• VWS
• juridische
• tuchtklacht
• publicatie
• waarschuwing
• negatieve
• professioneel