Om voetafdruk in de wetenschap te verkleinen hebben onderzoekers zich verenigd

Naast de coronacrisis is er een andere crisis, die van klimaatverandering

Minder vliegen kán, heeft de coronacrisis ons de afgelopen twee jaar geleerd. Dit geldt ook voor academici die voor hun werk regelmatig de halve wereld overvlogen. Een groep internationale wetenschappers, onder leiding van Teun Bousema van het Radboudumc, publiceerde deze week over de ecologische voetafdruk van academisch reisgedrag in het tijdschrift The Lancet Planetary Health. Daarnaast startten ze een petitie waarin ze collega’s, financiers, instituten en organisatoren van congressen oproepen doordachter te reizen. De teller staat inmiddels op ruim duizend ondertekenaars.

Naast de coronacrisis is er een andere crisis, die van klimaatverandering. De temperatuur op aarde stijgt, wat enorme gevolgen heeft voor het milieu, de natuur en mensen. Deze temperatuurstijging, veroorzaakt door een toename van broeikasgassen in de lucht, komt door onder meer ons vlieggedrag. De coronapandemie heeft geleid tot een flinke afname in het aantal vliegreizen. Ook academici vliegen minder. Zij hebben, door hun vele vliegbewegingen, een ecologische voetafdruk die groter is dan die van complete landen als IJsland en Oeganda. De huidige crisis laat zien dat het vele vliegen niet altijd nodig is. Waar het lange tijd gebruikelijk was om voor internationale congressen fysiek bijeen te komen, blijken de conferenties ook goed digitaal te kunnen, in ieder geval deels.

Voor een half uurtje naar de andere kant van de wereld
Daarom is dit hét moment om een blijvende verandering door te voeren, aldus een groep internationale onderzoekers pleit, op initiatief van Teun Bousema, hoogleraar Epidemiologie van Tropische Infectieziekten aan het Radboudumc en Kate Whitfield van ISGlobal in Barcelona. Zij pleiten voor doordachter reizen. Veel van deze reizen worden betaald uit publieke middelen. Bousema legt uit dat financiers van wetenschappelijk onderzoek een krachtige rol hebben om duurzaam onderzoek en duurzaam reisgedrag onder academici te stimuleren of af te dwingen. “Financiers kunnen een duurzaamheidsparagraaf in onderzoeksvoorstellen opnemen. Daarnaast worden jaarlijks tientallen miljoenen vliegkilometers gemaakt door onderzoeksfinanciers die experts invliegen om voorstellen te beoordelen. Geregeld vliegen kandidaten duizenden kilometers voor een interview van een half uurtje; dat is echt heel moeilijk te verantwoorden”, aldus Bousema.

De Thoughtful Travel Pledge
De onderzoekers hebben de Thoughtful Travel Pledge gelanceerd, een initiatief dat bestaat uit een petitie die door iedereen uit de onderzoekswereld getekend kan worden. De ondertekenaar van de petitie pleit voor een vermindering van de ecologische voetafdruk op alle niveaus, van wetenschappers tot universiteiten, organisatoren van conferenties en financiers van academisch onderzoek. De petitie is inmiddels ondertekend door ruim duizend academici.

Professor Mosquito onderzoekt extreem reisgedrag
Daarnaast heeft het team een animatie ontwikkeld over de onverschrokken Victoriaanse geleerde en etnoloog Prof. Dr. Geoffrey Mosquito, die zijn levenslange fascinatie voor de volkeren van de wetenschap uitbreidt tot een onderzoek naar hun overvloedige vergadergewoonte en extreme reisgedrag.

Het doel is meer aandacht voor doordacht reizen. Bousema probeert zelf het goede voorbeeld te geven: “Ik probeer zelf al langer bewustere keuzes te maken rondom reizen voor het werk, bijvoorbeeld door geregeld een internationaal congres over te slaan en simpelweg te weigeren om voor een korte vergadering het vliegtuig te pakken.”

Meer informatie
Lees hier meer over de Thoughtful Travel Campaign (Engelstalig).
Bekijk hier de animatie.
Onderteken de petitie hier.

Over de publicatie in The Lancet Planetary Health
The critical role of funders in shrinking the carbon footprint of research – Teun Bousema, Leonard Burtscher, Olivier Berné, Ronald van Rij, Didier Barret, Kate Whitfield.

Tags bij dit artikel:

• Radboudumc
• congres
• crisis
• fysiek
• klimaatverandering
• reizen