Geen verhoogd risico op COVID-19-klachten bij gebruik BCG-vaccin

Het Bacille Calmette-Guérin of BCG-vaccin is het meest ontvangen vaccin ter wereld

Het BCG-vaccin, een oud vaccin dat oorspronkelijk gemaakt is tegen tuberculose, heeft een algemene stimulerende werking op het immuunsysteem en werkt daardoor effectief tegen meerdere ziekten – mogelijk ook tegen COVID-19. In deze studie zijn groepen vrijwilligers vergeleken die in de afgelopen vijf jaar (voor de coronapandemie) al dan niet een BCG-vaccin hebben gekregen, en daaruit blijkt dat het vaccin in ieder geval veilig is en geen extra risico’s op COVID-19-klachten met zich meebrengt.

De resultaten van dit onderzoek zijn nu gepubliceerd in Cell Reports Medicine.
 
Het Bacille Calmette-Guérin of BCG-vaccin is het meest ontvangen vaccin ter wereld. Oorspronkelijk is het bedoeld als behandeling van tuberculose, maar later werd duidelijk dat het een langdurige, algemene boost aan het aangeboren immuunsysteem geeft. Het vaccin bleek daardoor ook werkzaam tegen andere aandoeningen. Aan het Radboudumc doet hoogleraar Experimentele Interne Geneeskunde Mihai Netea veel onderzoek naar dit effect, wat ‘trained immunity’ genoemd wordt.

De 300BCG studie is een resultaat van zijn werk, waarin een groep gezonde vrijwilligers het BCG-vaccin ontving en zodoende vergeleken kon worden met een groep gezonde vrijwilligers die dat niet kregen. De meeste vrijwilligers ontvingen het vaccin tussen april 2017 en juni 2018. Arts-promovendus en eerste auteur van het artikel Simone Moorlag: ’Het doel van die studie was om het verschil in de immuunrespons tussen individuen te bepalen. Diezelfde vrijwilligers hebben we nu gevraagd naar ziekte en COVID-19-klachten tijdens de coronapandemie. Vervolgens hebben we deze gegevens vergeleken met die van een groep gezonde vrijwilligers die geen BCG-vaccin hebben ontvangen.’

Veilig, misschien positief effect
Wat de vergelijking tussen de groepen laat zien is dat degenen die het vaccin gekregen hebben in ieder geval niet vaker ziek zijn geworden of ernstiger ziek zijn geworden. Het kan daarom in ieder geval geen kwaad om mensen te vaccineren met BCG. De data laten een voorzichtig positief beeld zien, met een lager aantal zieken in de periode maart-mei 2020 onder de gevaccineerde groep, en ook minder vermoeidheidsklachten.

De onderzoekers onderstrepen dat dit aan de ene kant te verwachten was gezien de algemeen bekende effecten van het BCG-vaccin op gezonde vrijwilligers, maar dat de studie ook beperkingen heeft die voorkomen dat hier conclusies aan verbonden kunnen worden voor het nut van het BCG-vaccin voor het coronavirus. “Het is heel belangrijk om te kunnen bevestigen dat iemand die gevaccineerd is met BCG geen nadelen ondervindt tijdens de COVID19 pandemie. Hoewel wij minder ziekte zien in de mensen die de BCG vaccinatie hebben gehad, alleen maar de prospectieve BCG vaccinatie studies kunnen vaststellen of deze vaccinatie tegen COVID19 kan helpen” zegt hoogleraar Mihai Netea van Radboudumc.

Om die vraag wel te beantwoorden zijn al diverse onderzoeken bezig, waaronder een aantal grote studies in Nederland.

Tags bij dit artikel:

• Radboudumc
• vaccin
• vaccinatie
• vermoeidheidsklachten
• immuunsysteem
• tuberculose
• pandemie
• COVID-19