De Nederlandse Zorgverzekeringswet is namelijk wereldwijd van toepassing
Zorgverzekeraars krijgen in vakantietijd veel vragen over de vergoeding van zorgkosten in het buitenland. Nederlanders hebben altijd en overal recht op een vergoeding van de zorg uit de basisverzekering. De Nederlandse Zorgverzekeringswet is namelijk wereldwijd van toepassing en wordt niet beperkt tot bepaalde landen of een bepaald reisadvies. Wel vergoeden zorgverzekeraars soms de zorgkosten tot het prijsniveau van de zorg in het Nederland. Er zijn bovendien verschillende mogelijkheden om zorg vergoed te krijgen in verschillende situaties. Zorgverzekeraars adviseren verzekerden daarom om zich altijd goed te (laten) informeren voor vertrek.
Als een verzekerde tijdens een vakantie onverwacht zorg nodig heeft, dan is dat spoedeisende zorg. Welke mogelijkheden er zijn om die zorg vergoed te krijgen, kan afhangen van het land waar de verzekerde is. Binnen de wereldwijde dekking zijn aanvullende afspraken gemaakt tussen landen om de vergoeding van zorg eenvoudiger te maken. Voor zorg in het buitenland geldt, net als in Nederland, vrijwel altijd het eigen risico. De zorgverzekeraar kan voor de vergoeding bovendien het tarief aanhouden dat in de Nederlandse marktomstandigheden als redelijk wordt beschouwd. Niet alle zorg valt onder de basisverzekering, bijvoorbeeld repatriëring bij ziekte (zonder medische noodzaak) of overlijden. Door het afsluiten van een aanvullende (reis)verzekering kunnen deze aanvullende kosten verzekerd worden. Verzekeraars bepalen ieder hun eigen polisvoorwaarden.
Binnen Europa
Binnen de Europese Unie zijn afspraken gemaakt voor het eenvoudiger vergoeden van acute zorgkosten. Een verzekerde kan daarvoor gebruikmaken van de European Health Insurance Card (EHIC). Dit is een gratis kaart die de zorgverzekeraar aan de verzekerde afgeeft. De EHIC kan ook op de achterkant van de zorgpas staan. Als de verzekerde de EHIC niet automatisch krijgt van de zorgverzekeraar kan hij erom vragen. De kaart biedt recht op zorg volgens de voorwaarden van het wettelijke ziektekostenstelsel van het land waar de verzekerde verblijft. De rekening van de zorg wordt daarbij meestal direct doorgestuurd naar de Nederlandse verzekeraar, ook als de kosten hoger zijn dan het Nederlandse prijsniveau. Dit geldt in de 27 Europese landen, plus IJsland, Liechtenstein, Noorwegen, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk en Australië en Noord-Macedonië.
De verzekerde betaalt met de EHIC alleen nog zelf de kosten die de inwoners in dat land ook zelf moeten betalen. Het eigen risico geldt dan dus niet. Het kan bijvoorbeeld gaan om een eigen bijdrage voor medicijnen bij de apotheek of een klein bedrag bij een bezoek aan de huisarts. De rest van de kosten wordt tussen de landen direct en onderling verrekend. In sommige EU-landen bestaat alleen recht op zorg bij zorgaanbieders die binnen het wettelijke ziektekostenstelsel van dat land werkzaam zijn. In zo’n land wordt de EHIC niet geaccepteerd door een privézorgaanbieder. Een verzekerde is niet verplicht om de kaart te gebruiken, hij of zij kan ook de kosten die vallen binnen het basispakket zelf direct declareren bij de zorgverzekeraar.
Buiten Europa
Met Turkije, Marokko, Bosnië-Herzegovina, Montenegro, Servië en Tunesië heeft Nederland ook aparte afspraken gemaakt. De verzekerde kan in deze landen gebruikmaken van het zogeheten formulier 111. Dit formulier is gratis en wordt afgegeven door de zorgverzekeraar op het moment dat de verzekerde of een buitenlandse zorgaanbieder het nodig heeft. De verzekerde krijgt met dit formulier de zorg onder dezelfde voorwaarden vergoed als mensen die in dat land verzekerd zijn binnen het wettelijke ziektekostenstelsel. Het eigen risico geldt dan dus niet.
Nederland heeft met een aantal overige landen geen afspraken gemaakt over de vergoeding van zorg tijdens een vakantie of ander tijdelijk verblijf, waaronder de Verenigde Staten, China en Rusland. Voor deze landen kan de verzekerde toestemming vragen aan zijn zorgverzekeraar voor vergoeding van de zorg vanuit zijn basisverzekering op grond van de Zorgverzekeringswet. Het verschil in kosten tussen het Nederlandse prijsniveau en het land waarin de acute zorg wordt verleend, wordt dan niet vergoed uit de basisverzekering. Men kan zich hiervoor laten verzekeren met een reisverzekering (zie meer informatie de verschillende verzekeraars of het Verbond van Verzekeraars) of met een aanvullende zorgverzekering. Zorgverzekeraars Nederland adviseert verzekerden altijd voor vertrek contact op te nemen met hun verzekeraar om zeker te weten welke kosten wel en niet gedekt worden en hoe je deze het beste kunt declareren. Zo maken zorgverzekeraars bijvoorbeeld ook bij zorgkosten in het buitenland verschil tussen een natura en restitutiepolis.
Overlap zorg- en reisverzekering
Als een verzekerde naast zijn zorgverzekering en aanvullende ziektekostenverzekering ook een reisverzekering met een dekking voor medische kosten afsluit, kan er sprake zijn van overlap tussen beide verzekeringen. Zorgverzekeraars en reisverzekeraars hebben daarom afspraken gemaakt over de afwikkeling van de kosten en het door elk van hen te dragen risico. Deze afspraken zijn opgenomen in een convenant.