Het aantal spoedeisende ambulance-inzetten vanuit de huisartsenpost (HAP) nam de afgelopen jaren toe

Inzet van een aanvullende, gespecialiseerde ambulanceprofessional, kortweg een Rapid HAG, leidt tot efficiëntere zorg en betere samenwerking tussen de verschillende partijen in de spoedzorgketen. Ook kan de inzet van zo’n Rapid HAG, mits ter vervanging van een reguliere ambulance, een duidelijke kostenbesparing opleveren. Een derde positieve ontwikkeling is dat zorgprofessionals denken dat er nog meer te winnen valt door meer uniformiteit en standaardisatie in te bouwen bij de inzet van de Rapid HAG. Dit zijn de belangrijkste bevindingen van de monitoring van de ‘Proeftuin Zorgcoördinatie’ in Zuid-Holland Zuid, die het Nivel uitvoerde.

Het aantal spoedeisende ambulance-inzetten vanuit de huisartsenpost (HAP) nam de afgelopen jaren toe. In 35 tot 40% van de gevallen bleek vervoer van de patiënt niet nodig te zijn en kon de zorgverlening ter plaatse worden afgerond. In de ‘Proeftuin Zorgcoördinatie’ (kortweg ‘Proeftuin’) onderzochten we of een speciaal daarvoor opgeleide ambulancezorgprofessional acute zorgvragen van de HAP kan overnemen. Deze ‘Rapid HAG’ heeft aanvullende kennis op het gebied van acute huisartsgeneeskunde én acute geestelijke gezondheidszorg en kan bovendien acute zorg verlenen aan patiënten in hun thuissituatie, onder regie van de huisarts op de HAP.

Patiënten en zorgprofessionals positief over de Rapid HAG
Patiënten zijn zeer positief: de Rapid HAG nam hen serieus en nam voldoende tijd om hun zorgvraag te beoordelen. Ook huisartsen en triagisten waarderen de Rapid HAG en kunnen de zorgprofessional eigenlijk niet meer wegdenken van de HAP. Wel was er behoefte aan meer afstemming over de inzetcriteria van de Rapid HAG, zodat er duidelijkheid is over bij welke zorgvragen precies de Rapid HAG van meerwaarde kan zijn. De ervaringen van de Rapids HAG zelf over de Proeftuin zijn divers. De meesten zijn positief, vanwege de intensievere samenwerking, de kennisuitwisseling en de thuisbehandeling van patiënten. Sommigen geven aan dat zij onvoldoende worden betrokken bij de gang van zaken op de huisartsenpost en wensen meer samenwerking met de regiearts over hun inzetbaarheid.

Feiten en cijfers inzet Rapid HAG
In de Proeftuin (sept. 2020 - sept. 2021) werd de Rapid HAG 919 keer ingezet en in 545 gevallen (59%) was geen ambulancevervoer nodig.

  • Bij 806 inzetten van een Rapid HAG (88%) ging het om een U1- of U2-urgentie, de twee hoogste urgentietoekenningen die een triagist op de HAP kan toekennen aan een zorgvraag.
  • In totaal konden 545 patiënten (59%) thuisblijven. Een kwart van hen (237 patiënten) kreeg wel het advies om op een later tijdstip alsnog een controle in de plannen bij de (eigen) huisarts, HAP, GGZ, polikliniek of thuiszorg.
  • Bij 333 inzetten van de Rapid HAG (36%) bleek vervoer naar het ziekenhuis alsnog nodig.
  • De meest voorkomende klachten hadden betrekking op cardiale problematiek: ‘pijn thorax’ (43%) en ‘hartkloppingen’ (9%).

Kostenbesparing door inzet Rapid HAG is aanzienlijk
De besparing die de inzet van de Rapid HAG, mits ter vervanging van een reguliere ambulance, kan opleveren, kan oplopen tot meer dan 75%. In de Proeftuin (2021) kostte de inzet van een Rapid HAG vanuit de HAP € 183, evenveel als een visite door de huisarts vanuit de HAP. Een reguliere ambulance-inzet vanuit de Meldkamer Ambulance (MKA) daarentegen komt neer op € 766, ruim vier keer zoveel.

Toekomst Rapid HAG: inzet optimaliseren door betere integratie in spoedzorgketen
Door de inzet van Rapid HAG te optimaliseren valt in de spoedzorgketen nog meer te winnen aan effectiviteit en efficiëntie. Zorgprofessionals doen verschillende aanbevelingen voor een doorstart van de Proeftuin. Ze noemen: het werken met een kleinere, vaste groep regieartsen; een vaststaand moment bij aanvang van een dienst; het creëren van een vaste werkplek voor de Rapid HAG; het hanteren van dezelfde werktijden voor alle zorgprofessionals. Deze aanbevelingen zijn overigens relevant voor alle acute zorg regio’s die het concept willen overnemen.

Naar alle waarschijnlijk zal de Rapid HAG in regio Zuid-Holland Zuid vanaf 1 april 2022 worden voortgezet in hybride vorm, waarbij de Rapid HAG inzetbaar is door de MKA en de HAP. De standplaats van de Rapid HAG wordt nader bepaald.

Over het onderzoek: Proeftuin Zorgcoördinatie Zuid-Holland Zuid
De Proeftuin Zuid-Holland Zuid liep van september 2020 tot september 2021. De inzet van de Rapid HAG in deze periode bracht een intensieve samenwerking tussen de Coöperatie Ambulancezorg Zuid-Holland Zuid (CAZ ZHZ), de Regionale Huisartsenpost DrechtDokters en Yulius (GGZ Crisisdienst) met zich mee. Het Nivel monitorde dit aan de hand van ritgegevens van de ambulances, triagegegevens van de HAP en gegevens over de zorgverlening van de HAP. Dit werd aangevuld met vragenlijstonderzoek onder patiënten en interviews en focusgroepen met zorgverleners.