/a_650_0526.jpg)
Er is nog weinig bekend over verpleegkundig leiderschap in een intramurale setting zoals een verpleeghuis
Door hbo-verpleegkundigen een rol te geven als coach naast hun collega’s ontstaat er een veilig leerklimaat waardoor medewerkers zich verder kunnen ontwikkelen. Dit verpleegkundig leiderschap leidt zodoende tot een hogere kwaliteit van zorg én ook tot meer werkplezier. Savant Zorg in Zuidoost Brabant is één van de koplopers in Nederland, die verpleegkundig leiderschap vorm geeft in de eigen organisatie. De aanbevelingen van twee verpleegkundigen die hun eindscriptie voor hun hbo-v opleiding hierover schreven, zijn hierbij het uitgangspunt.
“Er was nog weinig bekend over verpleegkundig leiderschap in een intramurale setting zoals een verpleeghuis, daarom wilden we dat graag onderzoeken,” vertelt Miranda van Bussel, die samen met Leonie Swolfs afgelopen jaar de scriptie schreef. Leonie: “We wilden ook graag weten of verpleegkundig leiderschap leidt tot betere kwaliteit van zorg.” Die veronderstelling blijkt te kloppen, zo werd duidelijk uit hun afstudeeronderzoek binnen Savant. “Uit interviews met verzorgenden, mbo- en hbo-verpleegkundigen kwam al naar voren dat er veel behoefte was aan eigenaarschap binnen de zelfstandige zorgteams. Uit ons onderzoek bleek dat zij dat meer ontwikkelden als ze door een hbo-verpleegkundige als coach of adviseur werden ondersteund. Miranda: “Die rol is niet hiërarchisch maar gelijkwaardig.” Leonie vult aan: “Zie het als coaching on the job.”
Met een helikopterview kijken naar de praktijk
De hbo-verpleegkundige is een medewerker die leiderschap toont in haar of zijn eigen vakgebied, in de vorm van voorbeeldrol, coördinatie van complexe zorg en het toepassen van onderzoek in de praktijk. Bij Savant richten de hbo-verpleegkundigen zich veel meer op de inhoud van de zorg en kijken met een helikopterview naar de praktijk binnen een verpleeghuis. “Er komen steeds meer complexe cases dus er worden ook andere competenties van ons gevraagd,” zegt Miranda. Ook uit de nieuwe beroepsprofielen 2020 van de landelijke beroepsvereniging V&VN blijkt dat van hbo-verpleegkundigen steeds meer (zelf)management en regie houden wordt verlangd.
Eigenaarschap bij medewerkers groeit
In het onderzoek van Miranda en Leonie was het uitgangspunt dat een optimale samenwerking van collega’s, vanuit ieders eigenaarschap, bij zou dragen aan een positief leerklimaat en verbetering van kwaliteit van persoonsgerichte zorg. Namelijk door als medewerkers in te spelen op de wensen van cliënten. “Door te luisteren naar de cliënt en de zorg daarop aan te passen, moeten medewerkers weer zelf nadenken en niet alleen maar ‘een vaste lijst of route’ afwerken,” zegt Leonie. “We willen medewerkers die bewust bekwaam zijn met naast hen de hbo-verpleegkundige als coach en adviseur. We stellen ons daarbij steeds de vraag waarom we doen wat we doen.” Ook de cliënten ervaren dan meer welbevinden, zo blijkt uit een apart onderzoek dat Miranda via Vilans en Savant heeft gedaan. “We zien dat er meer leefgeluk bij cliënten is, als de cliënt meer autonomie heeft in zijn zorg en zelf kan bepalen wanneer hij zorg nodig heeft.”
Verpleegkundig leiderschap maakt werk aantrekkelijker
In verpleeghuizen is de rol van de hbo-verpleegkundige als coach nog niet zo bekend als in de wijkverpleging. Leonie ziet kansen voor organisaties in de verpleeghuiszorg: “Als je als organisatie de ruimte creëert om verpleegkundig leiderschap in de praktijk te brengen, dan wordt het ook aantrekkelijker voor verpleegkundigen om te solliciteren. Maar als je de hbo-verpleegkundige niet goed positioneert in je organisatie, door hem of haar in te zetten op een vaste zorgroute bijvoorbeeld, dan vertrekt hij of zij ook weer snel.”
Visie op verpleegkundig leiderschap ontwikkelen
Hun aanbevelingen voor hun eigen organisatie Savant waren klip en klaar: ontwikkel een visie op verpleegkundig leiderschap, maak een implementatieplan en beschrijf de benodigde competenties voor verpleegkundig leiderschap en breng die onder in het nieuwe functiehuis. Savant is met de aanbevelingen aan de slag, maar het gaat niet zo snel als Miranda en Leonie hadden gehoopt. Miranda: “Er is zeker draagvlak bij de directie en het bestuur om de aanbevelingen in praktijk te brengen, maar het kost meer tijd dan gedacht. Het vraagt ook een stukje loslaten van directie van hun eigen rol, want het onderwerp kwaliteit van zorg zat nu nog in hun pakket en dat zou in onze plannen meer bij de hbo-verpleegkundige komen te liggen.” Wat Miranda en Leonie al wel hebben bereikt, is dat verpleegkundig leiderschap binnenkort bij de beschrijving van de nieuwe zorgfuncties binnen Savant wordt meegenomen.
Verpleegkundig leiderschap is een vorm van leiderschap van de toekomst
Zorgkantoor CZ is positief over de manier waarop Savant verpleegkundig leiderschap wil inzetten. Kwaliteitsadviseur Bianca Wingelaar ziet Savant als voorbeeld voor andere organisaties: “Verpleegkundig leiderschap is een vorm van leiderschap van de toekomst. Op deze manier houd je het werk ook uitdagend voor hbo-opgeleide verpleegkundigen én verbeter je de kwaliteit van zorg door veel meer naar de wensen van de cliënt te kijken en van daaruit de zorg in te richten. Een cliënt is gebaat bij kennis en kunde van een verpleegkundig leider, die op micro- en macroniveau naar de zorg kan kijken. Het goede bij Savant vind ik dat er mede door gedegen onderzoek een visie, idee, achter zit. Daar worstelen andere organisaties nog al eens mee.”
Tags bij dit artikel:
/a_650_1508.jpg)
/f_650_0054.jpg)
/G_650_013.jpg)
/G_650_006.jpg)
/d_650_0135.jpg)
