De manier waarop wij met ouderdom en ouderen omgaan behoort tot cultuurverschijnsel. Het verschilt per maatschappij zoveel dat een maatschappij zoals Cambodja er geen cent voor over heeft en dat een maatschappij als Nederland er in 2016 ongeveer 17 miljard voor over heeft.
Er worden dagelijks hooglopende ruzies tussen populisten, overheid en specialisten uitgevochten in de media.
Beide maatschappijen fungeren, er is een orde en er is een groeiende levensverwachting. Al heerst er wel veel armoede onder de ouderen in Cambodja. De verhalen van en over ouderen zijn daar zeer complex en weerhouden daardoor allerlei mogelijkheden terwijl ze tegelijkertijd onnodige problematiek veroorzaken.
De verhalen verschillen enorm en hebben een volstrekt verschillende uitwerking op maatschappelijke- en culturele vorming. In Cambodja komt bijvoorbeeld het begrip “household-strategy” voor. Dit houdt in dat een hele familie samenwerkt om te overleven. Elk gezinslid heeft daarin zijn eigen functie. Oma en Opa zorgen voor de kleinkinderen, vader en moeder werken in Thailand voor het onderhoud van de familie terwijl een aantal familieleden het land bewerken. Alle overblijvende gezinsleden gaan in de grote stad werken. Het is daarbij normaal dat meisjes in de prostitutie gaan. Door dit te doen, doen ze goed aan de familie en verkrijgen zij in het volgende leven gegarandeerd een beter leven.
Uit deze situatie ontsnappen is onmogelijk. Meisjes die stoppen met sekswerk worden uitgestoten uit de familie. Daar komt het verhaal van het Boeddhisme nog eens fijntjes overheen. In de boeddhistische traditie is de wereld samsara, de verleiding tot kwaad. Alleen zelfopoffering en religieuze handelingen helpen samsara weerstaan. De beloning ligt in het volgende leven. Het huidige leven is een gevolg van het vorige leven. Armoede is karma.
En dan onze eigen nog steeds zeer christelijke traditie. Met de zoon van de christelijk god kwam het licht en de liefde voor anderen in de wereld. Hier is het hier en nu een kwestie van berusting en vooral op je plek blijven zitten en door goede werken te doen en godsvruchtig te zijn, kunnen we ons verzekeren van een plekje in de hemel.
In een land als Brazilië wordt iedereen, ongeacht leeftijd na 40 jaar werk ontslagen en met pensioen gestuurd. Er zijn daar mensen van 55 die al met pensioen gestuurd worden. Dat pensioen wordt niet met inflatie gecorrigeerd. Je ziet allemaal oude mensen op straat slapen. Brazilië is een uitermate religieus land waarin zelfs de seculieren geloven dat rijkdom door god gegeven wordt. Onlangs bleek uit onderzoek aldus de krant Folha dat 90 procent van de Brazilianen dat gelooft. Voor Brazilianen zijn die oudjes die hun laatste jaren op straat slijten…juist.
Tags bij dit artikel:
