Binnen de GGZ is het gebruik van isolatie drastisch teruggebracht omdat het heel schadelijk kan zijn voor de gezondheid
Mensen die in vreemdelingendetentie vastgehouden worden om ze te kunnen uitzetten worden te makkelijk, te vaak en te lang en voor straf in isolatie geplaatst. Dat kan ernstige psychische en gezondheidsschade opleveren. Psychiaters van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) spreken hun ernstige bezorgdheid uit in een brandbrief aan verantwoordelijk staatssecretaris van Justitie en Veiligheid Broekers-Knol, de Tweede Kamer en het Ministerie van VWS.
De psychiaters roepen de staatssecretaris op met isolatie van vreemdelingen te stoppen en voor zover het nog wordt ingezet te zorgen voor deskundige begeleiding door een psychiater. De NVvP onderschrijft de bevindingen en aanbevelingen uit het rapport Isolatie in Vreemdelingendetentie van september 2020 van Amnesty International, Dokters van de Wereld en het Meldpunt Vreemdelingendetentie, waarin wordt gesteld dat isolatie te vaak en te lang wordt ingezet met grote gezondheidsrisico’s voor de degenen die isolatie moeten ondergaan.
Staatsecretaris Broekers-Knol trok zich van de zorg en kritiek niets aan. Woensdag 27 januari zou de Tweede Kamer haar reactie op het rapport bespreken waarin ze ontkent dat het gebruik van isolatie verminderd moet worden. Vanwege de kabinetsval is het overleg afgelast; de thema’s zouden controversieel zijn. De psychiaters roepen de staatssecretaris toch op haar standpunt te herzien en dat in lijn te brengen met de bestaande richtlijnen van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en vragen ook staatssecretaris Blokhuis hierover met zijn collega in gesprek te gaan.
Binnen de GGZ is het gebruik van isolatie drastisch teruggebracht omdat het heel schadelijk kan zijn voor de gezondheid. Volgens huidige richtlijnen mogen mensen alleen geïsoleerd worden in uitzonderlijke gevallen, zo kort mogelijk (maximaal drie uur) onder begeleiding van een psychiater en toezicht van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
GGZ-richtlijnen zijn volgens de staatssecretaris niet relevant voor vreemdelingendetentie. Maar, zo stelt de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, uit het Rapport Isolatie in vreemdelingendetentie, dat is gebaseerd op cijfers van Justitie en Veiligheid zelf, blijkt dat aanleiding voor isolatie meestal gedragsproblemen betreft die op psychiatrische problemen lijken te duiden. Zo worden gevaar voor eigen veiligheid, suïcidepogingen, verwardheid, depressie, en zelfbeschadiging als reden genoemd.
Elnathan Prinsen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie stelt: “Isolatie wordt in vreemdelingendetentie ingezet als orde- en strafmaatregel. Maar het blijkt in de meerderheid van de gevallen om gedragsstoornissen te gaan die waarschijnlijk voortkomen uit psychiatrische problemen. Isolatie geeft ook zelf psychiatrische problemen. De groep mensen in vreemdelingendetentie is een kwetsbare groep, waar te weinig ruimte wordt geboden om psychische problemen te adresseren. Zeker als isolatie op deze schaal wordt toegepast, waarbij mensen mogelijk fors beschadigd worden, is expertise nodig.“
Zelfs bij psychisch gezonde mensen kan isolatie- opgesloten worden in een afgesloten ruimte zonder contact met anderen- leiden tot psychische problemen zoals depressie, woede, desoriëntatie, en psychoses. Bij mensen die al psychotische klachten hebben zoals PTSS, depressie of verhoogde angst en stress, wat veel voorkomt bij mensen die geen asiel krijgen of al lang in onzekerheid leven als ongedocumenteerde, leidt isolatie vaak snel tot verergering van klachten of zelfs nieuwe.
De NVvP dringt om mensenrechtelijke en gezondheidsredenen aan te stoppen met isolatie. En vraagt de Ministeries van VWS en Justitie en Veiligheid, die nu verschillende normen hanteren over toelaatbaarheid van en voorwaarden voor isolatie, hierover overeenkomst te bereiken.
Kamerleden en Staatsecretarissen ontvingen ook een brief van Amnesty International en een brief van de Johannes Wier Stichting voor gezondheidszorg en mensenrechten (JWS) met de oproep inzet van isolatie te stoppen