Het gebit verdient elke dag een goede verzorging

Ouderen en hun thuiszorgmedewerkers slaan bij de dagelijkse zorg, de mond best vaak over

Opstaan, douchen, aankleden en tandenpoetsen? Nee, niet altijd. Ouderen en hun thuiszorgmedewerkers slaan bij de dagelijkse zorg, de mond best vaak over. Terwijl er alle reden is om ook die goed te verzorgen.

Ouderen boven de 70 jaar wonen langer dan ooit zelfstandig. 'Veel van hen vinden een gezonde mond belangrijk, maar als ze moe zijn, gaan ze vaak zonder gebitsverzorging naar bed’, weet mondhygiënist, docent bij de opleiding Mondzorgkunde en onderzoeker Linet Weening. Een stichting gelieerd aan een Friese zorgverzekeraar, zag daarom wel wat in het programma Sûne Mûle dat Linet en haar collega’s van de onderzoeksgroep Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing voorstelde: een scholingsprogramma opzetten voor thuiszorgmedewerkers en ouderen, om hen te leren dagelijks hun gebit te verzorgen. Als promovendus doet Linet zelf onderzoek naar de effectiviteit en impact van het programma.

Medicijngebruik en mondzorg
Samen met studenten Mondzorgkunde vroeg ze thuiszorgorganisaties wat ze al wisten over mondzorg en wat ze ermee in hun werk wilden doen. Veel thuiszorgteams reageerden enthousiast. Vrijwel alle teams wilden meer weten over medicijngebruik en mondzorg. 'Ongeveer een derde van alle ouderen heeft last van een droge mond', legt Linet uit. 'Dat is een bekende bijwerking als je meerdere medicijnen gebruikt. Een droge mond geeft bovendien risico op gaatjes, tandvleesontstekingen en schimmelinfecties. Als je daar last van hebt, komt de kwaliteit van leven in het gedrang en kan eten lastig worden. Terwijl goede voeding zo belangrijk is om gezond te blijven.'

Vertrouwen in de thuiszorg
Linet maakte samen met mondhygiënisten trainingen op maat voor de thuiszorgmedewerkers. De mondhygiënisten gaven die trainingen aan de thuiszorgteams. De thuiszorgmedewerkers merkten dat sommige ouderen angstig waren, anderen weerstand hadden en weer anderen het juist leuk en gezellig vonden dat ze hier samen aandacht aan besteedden. Linet zag hoeveel vertrouwen de ouderen in hun thuiszorgmedewerkers hebben. ‘Zij konden hun cliënten vaak overtuigen om deel te nemen aan ons programma en de adviezen in de praktijk te brengen om goed voor hun mond te zorgen.'

Droog bakje
‘Je wilt mensen in hun waarde laten, dus thuiszorgmedewerkers vonden het soms best lastig om de ouderen erop te wijzen dat het anders moet’, merkte Linet. ‘Voor gedragsverandering moet je argumenten hebben. Als je een kunstgebit 's nachts in een glas water doet, vermenigvuldigen bacteriën zich. Dat uitleggen en je cliënt een droog bakje met gaatjes geven, kan dan al helpen.'

Lekker blijven eten
'We hebben met 21 thuiszorgteams samengewerkt, dus we hebben veel ouderen bereikt’, concludeert Linet, ‘en we hebben met Sûne Mûne een mooi programma ontwikkeld. Als je inzoomt', zegt ze, 'hebben de mensen met een kunstgebit het meest geprofiteerd.' Maar voor de mensen die nog alle of een deel van hun natuurlijke tanden en kiezen hebben, zien de resultaten er ook veelbelovend uit. 'Preventie is iets dat zich later uitbetaalt', duidt Linet. 'Mensen die lekker kunnen blijven eten en hun mond goed kunnen gebruiken, behouden daarmee kwaliteit van leven en lopen minder snel risico om kwetsbaar te worden.'

Eerstelijnszorg
Het project Sûne Mûne heeft thuiszorgmedewerkers en hun oudere cliënten ervan bewust gemaakt dat mondzorg een onderdeel van de dagelijkse zorg is, concludeert Linet. Ze zou dan ook graag zien dat daarvoor meer aandacht komt in de opleidingen Mondzorgkunde en Tandheelkunde, maar ook bij de collega’s in de tandheelkundige praktijken en de thuiszorg. 'Het volgende project is dat we met een aantal collega's een multidisciplinaire richtlijn willen gaan opstellen om mondzorg beter te integreren in de eerstelijnszorg. Daarbij zullen we ook de apotheker en de huisarts betrekken en andere zorgverleners die in contact zijn met de oudere cliënt.'

Tags bij dit artikel:

• thuiszorg
• mondzorg
• cliënten
• preventie
• gebit
• UMCG
• bacteriën
• eerstelijnszorg
• oudere
• kunstgebitten