Meer kleinschalige woonvormen ontstaan

Nieuwe zorgaanbieders kunnen vaak onvoldoende goede zorg waarborgen en de randvoorwaarden zijn niet altijd op orde

De laatste jaren zijn er, mede als gevolg van veranderende wet- en regelgeving, steeds meer kleinschalige woonvormen ontstaan gericht op mensen met dementie. Hoewel dit een begrijpelijke ontwikkeling is, blijkt in de praktijk dat nieuwe zorgaanbieders vaak onvoldoende goede zorg waarborgen en dat de randvoorwaarden niet altijd op orde zijn, met name als de beperkingen van de bewoners toeneemt. 

Specialisten ouderengeneeskunde zijn van oudsher betrokken bij de zorg voor mensen met dementie en zeer kwetsbare mensen. Verenso kreeg signalen over zorgen en onduidelijkheden rond deze kleinschalige woonvormen en heeft daarom een verkennend, kwalitatief onderzoek uitgevoerd onder specialisten ouderengeneeskunde om een beter beeld te krijgen van die zorgen.

De resultaten van het onderzoek kunnen worden verdeeld in twee thema’s: de organisatie van de zorg en de inhoud van de zorg. De organisatie van de zorg heeft betrekking op het management, veiligheid en zaken gerelateerd aan het bieden van (persoonsgerichte) zorg. De inhoud van de zorg gaat over de werkzaamheden van de specialist ouderengeneeskunde en de samenwerking met andere disciplines, zoals de verpleging, verzorging en de huisarts.

Conclusies
In het algemeen kan gezegd worden dat specialisten ouderengeneeskunde die werkzaam zijn in op zichzelf staande particuliere woonvormen meer knelpunten melden dan de specialisten ouderengeneeskunde die werkzaam zijn in een kleinschalige woonvorm die is opgezet vanuit een grotere (bestaande) zorgorganisatie.

De geïnterviewde specialisten ouderengeneeskunde signaleren dat de randvoorwaarden die nodig zijn voor het leveren van kwalitatief goede zorg en patiëntveiligheid niet in elke kleinschalige woonvorm geborgd zijn. Daarnaast zien zij dat in veel gevallen een bestuurlijke visie ontbreekt als het gaat om de beoogde doelgroep van de woonvorm en de zorg die daarvoor nodig is. Dit gaat vooral over zorg tot het einde van het leven en als er sprake is van steeds complexere zorgvragen door het voortschrijden van ziekte en beperkingen. Artsen merken in de praktijk dat er soms patiënten worden toegelaten die meer of andere zorg nodig hebben dan de kleinschalige woonvorm op dat moment kan bieden. Uiteraard zijn er gelukkig ook voorbeelden waar de zorg goed georganiseerd is, er een heldere visie is en de samenwerking tussen huisarts, specialist ouderengeneeskunde en bestuur van de woonvorm goed is.

De specialisten ouderengeneeskunde zijn over het algemeen zeer tevreden over de samenwerking met de huisartsen en willen dit graag continueren door tot goede samenwerkingsafspraken te komen. Tot slot blijkt uit het onderzoek dat specialisten ouderengeneeskunde behoefte hebben aan handvatten om taken en verantwoordelijkheden beter te adresseren en te organiseren.

Aanbevelingen
Voordat een specialist ouderengeneeskunde aan de slag gaat binnen een kleinschalige woonvorm, is het belangrijk om heldere afspraken te maken over taken, verantwoordelijkheden en benodigde randvoorwaarden voor goede zorg en behandeling. Deze afspraken moeten zowel met het bestuur als met de betrokken huisartsen gemaakt worden.

Uiteraard is het belangrijk dat patiënten en mantelzorgers weten welke zorg geleverd kan worden en door wie. Verenso raadt patiënten en hun naasten aan om bij het kiezen voor een zorginstelling goed te letten op de beoogde doelgroep, het zorgaanbod en welke artsen zijn betrokken. Hierbij moet ook rekening worden gehouden met mogelijke ontwikkelingen op de lange termijn en de benodigde expertise en hulpmiddelen die daarvoor nodig zijn.

Verenso adviseert het ministerie van VWS om zorg te dragen voor een minimale basis van kwaliteit als het gaat om de oprichting van kleinschalige woonvormen. Aangezien de gesignaleerde problemen door meerdere partijen landelijk worden gemeld, lijkt er behoefte te zijn aan regelgeving voor het opzetten van kleinschalige woonvormen.

Meer informatie
Voor meer informatie lees het volledige rapport of lees de publiekssamenvatting

Tags bij dit artikel:

• patiëntveiligheid
• huisartsen
• knelpunten
• afspraken
• kleinschalige
• ouderengeneeskunde
• woonvormen
• Verenso
• samenwerkingsafspraken
• zorgorganisatie
• visie