Onderzoek naar spraak van patiënten met frontotemporale dementie heeft prijs gewonnen

Frontotemporale dementie, afgekort FTD, is een vorm van dementie die op relatief jonge leeftijd voorkomt en moeilijk te herkennen is

Dr. Lize Jiskoot, neuropsycholoog en onderzoeker bij het Alzheimercentrum van het Erasmus MC, heeft de Young Outstanding Researcher award van Alzheimer Nederland gewonnen. Met de prijs van 100.000 euro wil ze kunstmatige intelligentie-technieken ontwikkelen waarmee artsen frontotemporale dementie sneller kunnen diagnosticeren.

Jiskoot kwam er al vroeg in haar loopbaan achter dat de huidige diagnostische testen voor dementie niet geschikt zijn voor patiënten met deze vorm van dementie. ‘De huidige neuropsychologische testen pikken vaak niet de eerste cognitieve veranderingen op, maar aanwijzingen voor frontotemporale dementie zijn wel waarneembaar in de ‘spontane’ spraak. Dit is tot nu nog niet goed onderzocht’, vertelt Jiskoot.

Frontotemporale dementie, afgekort FTD, is een vorm van dementie die op relatief jonge leeftijd voorkomt en moeilijk te herkennen is. Jiskoot: ‘Het zijn jonge mensen die cognitief gezond zijn, maar waarvan je uiteindelijk wel weet dat ze ziek gaan worden. In de testen die we nu doen laten mensen eigenlijk geen achteruitgang zien. Toch merkte ik dat er iets veranderde in het contact. Het lijkt te komen door de manier waarop iemand spreekt.’

Spraakopnames
Jiskoot besloot daarom spraakopnames van haar patiënten te maken. ‘De computer onderzoekt vervolgens automatisch de opnames. Deze kijkt bijvoorbeeld naar de snelheid van praten, welke woorden iemand gebruikt, en of iemand vlak of juist met veel melodie praat.’ Op deze manier is het mogelijk om veranderingen op te sporen, nog voordat iemand de eerste klachten van FTD ontwikkelt.

Uiteindelijk kan de techniek niet alleen helpen met het beter en eerder stellen van de diagnose, zo is haar overtuiging. Maar deze kan ook aanknopingspunten bieden voor gerichte adviezen over hoe om te gaan met taalproblemen voor mensen met FTD en hun naasten. Tot slot kunnen spraakopnames ook worden gebruikt in onderzoek naar medicatie voor FTD.

Award
De winnares is blij met de Young Outstanding Researcher award. ‘Deze prijs betekent heel veel voor me, op veel verschillende vlakken. Niet alleen is het een enorm compliment, maar het gaat me ook echt helpen mijn eigen onderzoekslijn op te zetten. Zo kan ik bijdragen aan het stoppen van FTD’, aldus Jiskoot.

Sinds 2019 reikt Alzheimer Nederland de Young Outstanding Researcher (YOR) award uit aan talentvolle jonge onderzoekers in het dementieveld. De YOR-award is een prijs voor talentvolle onderzoekers die zoeken naar oplossingen voor huidige en toekomstige generaties van patiënten en mantelzorgers. Bekijk voor meer informatie deze site met een video over het onderzoek van Jiskoot, die zij liet maken in aanloop naar haar nominatie voor deze prijs.

• FTD is na de ziekte van Alzheimer de meest voorkomende vorm van dementie bij mensen jonger dan 65 jaar.
• Mogelijk gaat het om ongeveer 4 tot 15 op de 100.000 mensen onder de 65 jaar in Nederland.
• Frontotemporale dementie (FTD) is moeilijk te herkennen. Het komt zelfs voor dat mensen jaren moeten wachten op de juiste diagnose.

Bron: Erasmus MC

Tags bij dit artikel:

• dementie
• Erasmus MC
• Alzheimer Nederland
• kunstmatige intelligentie
• neuropsychologische
• frontotemporale dementie