Verbetering mentale gezondheid levert gezondheidswinst en kostenbesparing op

Mentaal gezonde mensen kunnen positief denken, omgaan met tegenslagen en zijn tevreden met hun sociale relaties

Een betere mentale gezondheid leidt tot een afname van zorgkosten en minder verzuim op het werk. Voor het eerst berekenden onderzoekers hoeveel geld bespaard kan worden: als de mentale gezondheid van een miljoen volwassen met 5 procent verbetert, kan dit €144 miljoen besparen. Daarvoor is wel essentieel de inzet van bewezen effectieve interventies en beleidsmaatregelen op het gebied van mentale gezondheid.

Dat blijkt uit de factsheet ‘Effectieve interventies en beleid Mentale gezondheid en preventie’ die het RIVM, het Trimbos-instituut en GGDGemeentelijke Gezondheidsdienst GHORGeneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio Nederland vandaag publiceren. 

Miljoenen besparen op zorgkosten
Mentaal gezonde mensen kunnen positief denken, omgaan met tegenslagen en zijn tevreden met hun sociale relaties. Het bevorderen van de mentale gezondheid zorgt ervoor dat mensen zich gezonder voelen en beter functioneren. Ze melden zich minder vaak ziek op het werk en hebben minder zorg nodig van bijvoorbeeld de huisarts of het ziekenhuis. Daardoor zijn werknemers productiever en vallen zorgkosten waarschijnlijk lager uit. De kosten die interventies en beleidsmaatregelen voor het bevorderen van de mentale gezondheid met zich mee brengen zijn niet meegenomen in de analyses.

In de berekening is er een kostenbesparing te verwachten van circa €144 miljoen per jaar in het scenario dat de mentale gezondheid van 1 miljoen volwassen met 5 procent vooruitgaat. Gemiddeld levert inzet op preventie dus een kostenbesparing van €144 per persoon op. Dat gemiddelde is gebaseerd op een steekproef onder meer dan vijfduizend Nederlanders. In deze scenariostudie is uitgegaan van een verbetering van 5 procent, omdat dit een haalbaar scenario is. Dat vraagt wel om de inzet van bewezen effectieve interventies voor grote bevolkingsgroepen.

Ook inzet op preventie van specifieke psychische aandoeningen leidt tot een kostenbesparing. In het scenario dat er 5 procent minder depressies en angststoornissen zijn bij 1 miljoen volwassenen treedt een kostenbesparing op van respectievelijk €15 en €17 miljoen per jaar. 

Bewezen effectieve interventies
Een interventie is een planmatige en doelgerichte aanpak, activiteit of programma om de gezondheid van mensen te bevorderen en ziekte te voorkomen. Een onafhankelijke commissie met experts uit wetenschap en praktijk stelde vast dat deze interventies goed in elkaar zitten, praktisch uitvoerbaar en effectief zijn. Door interventies op het juiste moment in te zetten, kan het ontstaan of ontsporen van gezondheidsproblemen voorkomen worden. Bij veranderingen in de levensfase staan mensen meer open voor interventies. Belangrijke momenten in het leven zijn bijvoorbeeld zwangerschap, van voortgezet naar vervolg onderwijs, of de overgang van werken naar pensioen.

Meer dan dertig effectieve interventies
De onderzoekers geven een overzicht van effectieve interventies en beleidsmaatregelen per levensfase. Meer dan dertig interventies zijn beschikbaar voor de bevordering van mentaal welbevinden en preventie van psychische aandoeningen. De geselecteerde interventies komen uit databases van het Nederlands Jeugdinstituut, Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, Kenniscentrum Sport & Bewegen, Vilans, Movisie en RIVM. Ook zijn meer dan dertig interventies opgenomen die nog niet bewezen effectief zijn, maar wel kansrijk.

Juiste moment en juiste leefomgeving
Interventies moeten niet alleen op het juiste moment in iemands levensloop aangeboden worden, maar ook binnen de juiste leefomgeving. Dus niet alleen in de zorg, maar vooral ook thuis, in de wijk, op school en op het werk. Elke verandering in het leven heeft gevolgen voor hoe iemand zich voelt. Zo beïnvloeden armoede en schulden de mentale gezondheid. Daarom heeft samenwerking tussen alle beleidsdomeinen van een gemeente meer kans op succes. Het is dan belangrijk dat de aanpak zich richt op een individu in een kwetsbare situatie, maar ook op de leefomstandigheden. Bovendien is een samenhangende mix van effectieve interventies en beleidsmaatregelen nodig. 

Over de factsheets
De factsheet ‘Effectieve interventies en beleid. Mentale gezondheid en preventie’ is de tweede van een serie van vier factsheets over het bevorderen van mentaal welbevinden en preventie van psychische klachten en aandoeningen. In de eerste factsheet staan de bevindingen van verdiepende gesprekken onder 29 landelijke, regionale en lokale organisaties. Ook zijn de huidige activiteiten voor mentale gezondheid in kaart gebracht en landelijke en lokale ambities geïnventariseerd voor een landelijke aanpak mentale gezondheid. Factsheet 3 (kennisinfrastructuur) en factsheet 4 (monitoren) zijn in ontwikkeling. 

De factsheets zijn een resultaat van samenwerking van het RIVM, Trimbos-instituut en GGDGemeentelijke Gezondheidsdienst GHORGeneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio Nederland, in opdracht van het ministerie van VWSMinisterie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ten behoeve van een kabinetsaanpak om mentale gezondheid te bevorderen. 
 

Tags bij dit artikel:

• gemeente
• armoede
• RIVM
• gezondheid
• VWS
• GGD
• leefomgeving
• schulden
• mentale
• interventies
• factsheets