Andere aanpak sociaal domein en preventie nodig

Komende jaren zal door de overheid veel ingezet worden op preventie, ook om kosten te beheersen

Zorg en ondersteuning via gemeenten moet beter werken voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Dit ‘sociaal domein’ met bijbehorende wetten zoals de Wmo, Jeugdwet en Participatiewet biedt onvoldoende bij wat voor deze mensen nodig is. Meer regie, aansturing en waar nodig meer geld vanuit het kabinet zijn noodzakelijk. Ieder(in) vraagt dit aan de Tweede Kamer en kabinet in aanloop naar de VWS-begrotingsdebat.

Niet-passend
De wetten in het sociaal domein zijn bij uitstek bedoeld om mensen vroegtijdig, laagdrempelig en in eigen omgeving te ondersteunen wanneer zij om welke reden dan ook hinder ondervinden bij participeren aan de samenleving. Ze zijn daarmee een belangrijk instrument om uitval en escalatie te voorkomen. Mensen met een beperking of chronische aandoening passen echter niet in de modellen en regels die voor de uitvoering van deze wetten worden gebruikt. Zij worden over het hoofd gezien en de gemeenten, hebben vaak geen antwoord op hun complexe, meervoudige hulpvragen.

Bezuinigingen bij gemeenten
Ieder(in) vraagt de Kamer en kabinet om beter zicht te krijgen op wat nodig is voor mensen met een beperking of chronische ziekte die thuis wonen en bijvoorbeeld afhankelijk zijn van Wmo-voorzieningen.
Ook moeten gemeenten financieel in staat zijn die hulp en ondersteuning te bieden. De discussie over geld tussen Rijk en gemeenten gaat nu ten koste van mensen. Oplopende bezuinigingen van gemeenten hebben een grote impact. Mensen zien zich nu al geconfronteerd met het beperken van de toegang tot voorzieningen door gemeenten, de vorming van wachtlijsten en minder ruimte voor maatwerk.

Preventie is meer dan leefstijlprogramma’s
Interessant, maar wanneer er te beperkt naar preventie wordt gekeken dan biedt dit geen soelaas voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Zij zijn levenslang en levensbreed afhankelijk van goede zorg en ondersteuning. Ieder(in) pleit ervoor om breder naar preventie te kijken dan naar wat medische zorg en leefstijlprogramma’s te bieden hebben.
De sleutel is een integrale aanpak van de zorg- en levensvragen van mensen. Dat betekent dat zaken als onderwijs kunnen volgen, werken, financiële bestaanszekerheid, toegankelijkheid en goed wonen onderdeel moeten zijn van een preventie-aanpak. Als deze zaken op orde zijn, helpt dat de vaak gecompliceerde zorg- en ondersteuningsvraag te verminderen en crisissituaties te voorkomen. We vragen de Tweede Kamer en kabinet nadrukkelijk om vanuit deze integrale benadering te kijken naar preventie.

Stevige ambitie bij de implementatie van het VN-verdrag Handicap
In de afgelopen jaren is hard gewerkt aan de implementatie van het VN-verdrag Handicap. Met de grote waardering die wij daarvoor hebben, kunnen we onze ogen niet sluiten voor de achterstanden die er nog altijd zijn. Uit onderzoek blijkt keer op keer dat mensen met een beperking of chronische aandoening forse achterstanden hebben in de volle breedte van hun dagelijks leven. De implementatie van het VN-verdrag zal de komende jaren een vervolg krijgen. Nodig daarbij is een stevige ambitie in het regeerakkoord- en programma, met een sterkere landelijke regie van het coördinerend ministerie (VWS) en een grotere betrokkenheid van andere ministeries. Het VN-verdrag gaat immers over de rechten van mensen met een beperking op alle terreinen van het leven, en gaat niet enkel over zorg.

Fundamentele aanpak stapeling zorgkosten
De stapeling van zorgkosten blijft voor veel mensen met een beperking of chronische aandoening een enorm probleem. De oplopende zorgkosten hebben grote impact op hun bestaanszekerheid, hun sociale leven en gezondheid en staan gelijkwaardig meedoen in de weg. Dat blijkt opnieuw uit recent onderzoek van Ieder(in): Mensen met een beperking financieel in de knel door zorgkosten.
Ieder(in) pleit daarom voor een fundamentele aanpak van de stapeling van zorgkosten en vereenvoudiging van regelingen (inclusief compensatieregelingen). Een aanpak die is gebaseerd op het geheel aan zorgkosten, effectieve maatregelen en vereenvoudiging van regelingen.

Het VWS-begrotingsdebat is op dinsdag 26 en donderdag 28 oktober. Via deze link is te zien hoe laat en waar het debat te volgen is: Livestream: Plenaire zaal | Tweede Kamer der Staten-Generaal

Downloads
21-0715 Brief debat begroting VWS-2510 
VWS-begrotingsdebat: andere aanpak sociaal domein en preventie nodig

Tags bij dit artikel:

• Wmo
• preventie
• wachtlijsten
• beperking
• gemeenten
• Ieder(in)
• sociaal domein
• kabinet
• chronisch zieken
• VWS
• begroting
• VN-verdrag handicap