Vanuit hun wettelijke zorgplicht moeten zorgverzekeraars proactief de beschikbaarheid van voldoende zorg voor verzekerden organiseren

Zorgverzekeraars kunnen actiever sturen op het wegwerken van wachtlijsten en wachttijden in de medisch-specialistische zorg (msz). Zij zijn vooral faciliterend en te weinig sturend op een goede verdeling van de schaarse beschikbare capaciteit. Dat concludeert de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) op basis van controlebezoeken bij de 4 grote zorgverzekeraars. De NZa verwacht van zorgverzekeraars dat zij hun regierol in de regio proactiever oppakken.

Zorgplicht
Vanuit hun wettelijke zorgplicht moeten zorgverzekeraars proactief de beschikbaarheid van voldoende zorg voor verzekerden organiseren. De NZa heeft onderzocht in welke mate zorgverzekeraars op dit moment sturen op het verkorten van de wachtlijsten en wachttijden in de msz. Dit hebben we gedaan bij de zorgverzekeraars die het grootste marktaandeel hebben bij de ziekenhuizen met de langste wachttijden.

Meer sturen op capaciteit
Zorgverzekeraars hebben een cruciale regierol om zorgaanbieders in de regio samen te brengen en te bespreken welke mogelijkheden er zijn om wachtlijsten en wachttijden te beperken. Wij constateren dat dit nog te beperkt gebeurt. Zorgverzekeraars kunnen meer sturen op het zo optimaal mogelijk benutten van de schaarse beschikbare zorgcapaciteit, zowel bij ziekenhuizen als bij zelfstandige behandelcentra (zbc’s) en verderop in de keten. Hiervoor moeten zorgverzekeraars voldoende regie nemen om de beschikbare zorgcapaciteit beter te verdelen.

Regionale afspraken nodig
Voor zorgverzekeraars betekent dit dat zij met zorgaanbieders, en als dat nodig is ook met andere zorgverzekeraars en zorgkantoren binnen en buiten het zorgdomein, om tafel moeten om tot concrete afspraken te komen. Hoewel regionale tafels van de grond komen, leiden deze nog onvoldoende tot concrete (resultaat)afspraken met ziekenhuizen en zbc’s over het verminderen van de wachttijden en wachtlijsten. Deze afspraken en een intensieve samenwerking tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders zijn nodig om de uitgestelde zorg weg te kunnen werken.

Zorgbemiddeling
Actieve zorgbemiddeling door zorgverzekeraars is een van de mogelijkheden om wachtenden sneller aan zorg te helpen. Wij zien dat zorgverzekeraars dit proces goed organiseren en hun verzekerden actief op deze mogelijkheid wijzen. Wat wij van zorgverzekeraars verwachten bij de uitvoering van hun zorgplicht, beschrijven we in ‘de zorgplicht: handvatten voor zorgverzekeraars’.

Vervolgonderzoek in 2023
Als zorgverzekeraars ondanks maximale inspanning met de betrokken zorgaanbieders er niet uitkomen om aan hun zorgplicht te voldoen, moeten zij bij ons een signaal geven. In 2023 voeren we bij alle zorgverzekeraars een vervolgonderzoek uit. Als wij daarbij constateren dat proactief handelen uitblijft, kunnen wij mogelijk overgaan tot vervolgmaatregelen om te zorgen dat de zorgplicht wordt nageleefd.