Updates verschillende bijwerkingen coronavaccinaties

Er zijn verschillende meldingen over bijwerkingen binnengekomen bij het bijwerkingencentrum Lareb. Een overzicht!

Update meldingen van trombose met een laag aantal bloedplaatjes na coronavaccinatie

Dit overzicht gaat over 75 meldingen die Bijwerkingencentrum Lareb tot 26 januari 2022 heeft ontvangen over trombose met een laag aantal bloedplaatjes na coronavaccinatie op zo’n 30 miljoen gegeven vaccins. Bij 24 meldingen zijn er sterke aanwijzingen dat het om de zeldzame bijwerking ‘trombose met trombocytopenie syndroom’ (TTS) gaat van het AstraZeneca of Janssen vaccin.

TTS is een zeer zeldzame bijwerking van het AstraZeneca en Janssen vaccin
Bij TTS is er sprake van een combinatie van uitgebreide trombose en een laag aantal bloedplaatjes. Bij deze bijwerking maakt iemand antistoffen aan tegen bloedplaatjes. De antistoffen zetten tegelijk ook de bloedstolling in gang. Beide processen zorgen voor een afbraak van bloedplaatjes.

Trombose en een tekort aan bloedplaatjes hoeft niet altijd TTS te zijn
Bij een ‘gewone’ trombose kan het aantal bloedplaatjes ook lager worden. Dit komt doordat er bloedplaatjes worden gebruikt bij het vormen van een bloedstolsel. Bij een trombose met een laag aantal bloedplaatjes gaat het dus niet altijd om een TTS. Er kunnen ook andere oorzaken zijn voor trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes.

Sterke aanwijzingen TTS
Ziekenhuizen laten bloed van patiënten die na vaccinatie een laag aantal bloedplaatjes en een trombose krijgen, testen op bepaalde antistoffen. Ook testen ze of deze antistoffen de bloedstolling in gang kunnen zetten. Als deze testen positief zijn, is het zo goed als zeker TTS. Zonder positieve testen kunnen er ook sterke aanwijzingen zijn voor deze bijwerking. Bijvoorbeeld door de uitgebreidheid of de bijzondere plaats van de trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes.

TTS mogelijk bij 24 meldingen na coronavaccinatie
Bij 19 meldingen na het AstraZeneca vaccin en 5 na het Janssen vaccin zijn er sterke aanwijzingen voor het ‘trombose met trombocytopenie syndroom’. Bij drie mensen die overleden is het vrijwel zeker ze dat aan deze zeldzame bijwerking na AstraZeneca vaccinatie zijn overleden.

Ook bij 1 melding na het Pfizer/BioNTech vaccin en 1 melding na het Moderna vaccin zijn er sterke aanwijzingen voor TTS. Maar van deze vaccins is dit geen bekende bijwerking. Mogelijk kan TTS of iets dat daarop lijkt ook zonder vaccinatie optreden. Uit de analyse van de meldingen kan geen conclusie worden getrokken over de relatie van mogelijk TTS met het Pfizer/BioNTech en Moderna vaccin.

Lees hier de analyse van de meldingen (in het Engels).

Update meldingen ontsteking hartspier en hartzakje na coronavaccinaties

Dit overzicht gaat over 373 meldingen die Bijwerkingencentrum Lareb tot eind januari 2022 heeft ontvangen over ontsteking van de hartspier of het hartzakje op zo’n 30 miljoen gegeven coronavaccins. Dit zijn bekende zeldzame bijwerkingen van het Pfizer/BioNTech (Comirnaty) en het Moderna vaccin (Spikevax). Met deze analyse van de meldingen kan nog geen conclusie getrokken worden over een mogelijke relatie met de andere vaccins.

Myocarditis, ontsteking van de hartspier, is vooral gemeld bij mannen die jonger zijn dan 40 jaar. Pericarditis, ontsteking van het hartzakje, is vooral gemeld bij mannen, zowel bij volwassenen als ouderen. Het ging ongeveer even vaak om de eerste als de tweede prik.

Drie mensen zijn overleden aan hartproblemen na een ontsteking van de hartspier of van het hartzakje na vaccinatie met het Pfizer/BioNTech vaccin. In deze meldingen kunnen ook infecties of andere hartaandoeningen een rol hebben gespeeld. Dat myocarditis of pericarditis ná vaccinatie optreedt, betekent niet dat het vaccin altijd de oorzaak is. Het kan ook een andere oorzaak hebben. Twee mensen overleden na myocarditis of pericarditis na het Janssen vaccin en één na het AstraZeneca vaccin. Van deze vaccins zijn dit geen bekende bijwerkingen.

Aantal meldingen van myocarditis en pericarditis in sommige groepen hoger dan verwacht
Het aantal meldingen is vergeleken met een schatting hoe vaak myocarditis en pericarditis normaal gesproken voorkomt bij een vergelijkbaar aantal mensen. In sommige groepen is het aantal meldingen van myocarditis en pericarditis hoger dan verwacht. Voor myocarditis geldt dit bijvoorbeeld bij:

• Mannen jonger dan 40 jaar bij vrijwel alle vaccins.
• Vrouwen ouder dan 40 jaar na Moderna, de tweede Pfizer/BioNTech of eerste AstraZeneca vaccinatie.

Voor pericarditis is het aantal meldingen hoger dan verwacht bij onder andere:

• Mannen jonger dan 40 jaar na Pfizer/BioNTech, Moderna of Janssen vaccinatie;
• Vrouwen jonger dan 40 jaar na Pfizer/BioNTech, 1e Moderna of Janssen vaccinatie en vrouwen ouder dan 40 na Pfizer/BioNTech en Moderna.

Uit de analyse van de meldingen kan nog geen conclusie getrokken worden over een mogelijke relatie met de vaccins van AstraZeneca en Janssen. Voor een overzicht van alle groepen, zie het overzicht van de meldingen van myocarditis en pericarditis na coronavaccinaties (in het Engels).

Let op klachten zoals kortademigheid, pijn op de borst en onregelmatige hartslag
Er zijn ook andere oorzaken voor myocarditis en pericarditis, zoals een infectie. Uit onderzoeken blijkt dat het risico op myocarditis en pericarditis door een COVID-19 infectie groter is dan door de coronavaccins. Artsen en mensen die gevaccineerd zijn, moeten goed letten op bovenstaande klachten die kunnen wijzen op myocarditis of pericarditis. Wie deze klachten heeft, moet contact opnemen met een arts. De klachten gaan meestal vanzelf over of zijn met medicijnen goed te behandelen.

Lees hier meer over myocarditis en pericarditis na vaccinatie.

Update meldingen tromboses en embolieën na coronavaccinaties

Dit overzicht gaat over 2080 meldingen die Bijwerkingencentrum Lareb tot december 2021 heeft ontvangen over trombose. Op dat moment waren er zo’n 24 miljoen coronavaccins gegeven. Op basis van de analyse van de meldingen kan nog geen conclusie worden getrokken over een relatie met de vaccins. In samenwerking met het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) is een vervolgonderzoek gestart naar het risico op trombose na coronavaccinaties.

Bij trombose of embolie ontstaat er een bloedprop in een bloedvat. Dit kan gebeuren in een ader (veneuze trombose) of in een slagader (arteriële trombose). Tromboses en embolieën zijn ziektes die normaal bij 1 op 1000 mensen per jaar voorkomen. Het EMA stelde eerder vast dat veneuze trombo-embolie een bijwerking is van het Janssen vaccin. Ook stelde zij vast dat cerebrale veneuze sinustrombose, een zeldzame hersentrombose, een bijwerking is van het AstraZeneca vaccin.

Meldingen Lareb
Het gaat om 1265 meldingen van trombose na vaccinatie met het Pfizer/BioNTech (Comirnaty), 567 na AstraZeneca (Vaxzevria), 145 na Moderna (Spikevax) en 89 na het Janssen vaccin. Bij 14 meldingen is niet duidelijk om welk vaccin het ging. De meldingen betroffen verschillende vormen of combinaties van trombose. Van de meldingen van trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes (TTS: trombose met trombocytopenie syndroom) is een apart overzicht gemaakt.

Aantal meldingen vergeleken met normaal te verwachten tromboses en embolieën
Trombose en longembolie komen ook los van vaccinatie voor. Het aantal meldingen van tromboses en embolieën dat optrad in twee weken na de vaccinatie is vergeleken met het aantal dat normaal verwacht kan worden bij een vergelijkbaar aantal mensen. Hierbij is gekeken naar het type trombose bij de verschillende vaccins en bij mannen en vrouwen met verschillende leeftijden.

Het aantal meldingen van tromboses vooral hoger dan verwacht bij AstraZeneca
In de meeste groepen was het aantal meldingen niet hoger dan verwacht. Bij mensen die het AstraZeneca vaccin kregen, was het aantal meldingen bij trombose soms hoger dan verwacht. Bijvoorbeeld bij veneuze trombose bij mannen en vrouwen jonger dan 60 jaar en ook bij vrouwen ouder dan 60 jaar. Na de eerste AstraZeneca vaccinatie was het aantal meldingen van cerebrale veneuze sinustrombose ook hoger dan verwacht.

Vervolgonderzoek
Uit de analyse van de meldingen kan nog geen conclusie worden getrokken over een relatie met de coronavaccins. Lareb is in samenwerking met het LUMC een vervolgonderzoek gestart naar het risico op tromboses en embolieën na coronavaccinaties.

Zie hier het overzicht van meldingen van tromboses en embolieën na coronavaccinaties (in het Engels).

Tags bij dit artikel:

• bloedstolsel
• Lareb
• vaccinatie
• kortademigheid
• bijwerkingen
• trombose
• hartspier
• coronavaccin