Heb aandacht voor de context van een gezin

Staar je als hulpverlener niet blind op etniciteit bij het aanbieden van opvoedhulp aan gezinnen in achterstandswijken, maar heb aandacht voor de context van een gezin. Alleen kijken naar etniciteit leidt vaak tot stereotype aannames over cultuur. Dat schrijft medisch antropoloog Krista van Mourik in haar proefschrift, waarop ze op 12 december 2018 in Leiden promoveerde.

Van Mourik ging voor haar onderzoek de achterstandswijken van Den Haag in om te praten met gezinnen met een Antilliaanse achtergrond, Marokkaanse achtergrond of een laag sociaaleconomische status. “We weten dat deze gezinnen een grote kans hebben op opvoedproblemen en met veel vragen zitten, maar dat ze minder geneigd zijn om hulp te zoeken. Ons doel was om uit te zoeken hoe we het bestaande aanbod aan opvoedhulp kunnen verbeteren, zodat het beter aansluit bij de wensen van gezinnen met een migratieachtergrond.”

Van Mourik kwam tot de conclusie dat het vaak niet zozeer de culturele achtergrond is die leidt tot opvoedproblemen, maar de context waarin het gezin leeft. Denk daarbij aan stress, financiële problemen en gebrek aan sociale steun. Dit kwam terug bij zowel de gezinnen met een migratieachtergrond als de gezinnen met een lage sociaaleconomische status.

Houd rekening met sociale factoren
Ze ontwikkelde daarom een trainingsmodule  die ouders leert omgaan met stress en niet-helpende emoties. Het aanpassen van bestaande interventies voor etnische minderheden bleek effectief, maar Van Mourik raadt aan om rekening te houden met sociale en contextfactoren en niet alleen met culturele aspecten. “Zo blijken voor veel ouders vooral stress en emoties (zoals heimwee en onzekerheid) van invloed op hun opvoedgedrag. Dat hoeft niet altijd direct gelinkt te zijn aan etniciteit.” Het voordeel van een dergelijke module, die niet specifiek is gericht op een bepaalde etnische achtergrond, is dat je hem kunt gebruiken bij een heel diverse groep ouders.

In gesprek met ouders
In het algemeen raadt Van Mourik zorgverleners aan om in gesprek te gaan met ouders en oog te hebben voor de context van een gezin. “Vraag door over waarom ouders bepaalde keuzes maken in de opvoeding. Opvoedzorgen zijn heel normaal en door in gesprek te gaan kan de doelgroep zelf aangeven waar ze behoefte aan hebben. De samenleving wordt steeds diverser en het is aan hulpverleners om vaardigheid te ontwikkelen in het omgaan met ouders en hun vragen en wensen.”