Inhaalzorg voor de ziekenhuizen is een grote opgave

Sinds de corona-uitbraak in maart 2020 tot en met mei 2021 hebben naar schatting 320.000 minder operaties plaatsgevonden

De druk op de ziekenhuizen is deze week weer iets verder afgenomen (peilmoment maandag 28 juni). Inmiddels is 87% van de operatiekamers weer beschikbaar, 2% meer dan vorige week maandag. Wel geven nog steeds 6 ziekenhuizen aan de kritieke planbare zorg slechts deels volgens planning te kunnen leveren. 2 van deze ziekenhuizen zeggen de norm van 6 weken voor een deel van die zorg te overschrijden.

De planbare zorg wordt nu weer in alle ziekenhuizen tenminste deels geleverd. Dit was vorige week maandag 93%. Het aantal verwijzingen dat huisartsen voor hun patiënten hebben uitgeschreven ligt net als voorgaande weken met 97% iets onder wat we zouden verwachten zonder corona-uitbraak.

Gemiste operaties
We maken daarnaast op basis van gegevens van Dutch Hospital Data (DHD) een inschatting van de uitgestelde zorg vanwege corona. We kunnen daarin de ontwikkelingen tot eind mei van dit jaar zien. Daaruit blijkt dat er sinds de corona-uitbraak in maart 2020 tot en met mei 2021 naar schatting 320.000 minder operaties hebben plaatsgevonden dan normaal. Dat is 22% van het aantal operaties dat normaal in een jaar plaatsvindt. De afname is vooral groot bij de niet-urgente operaties, zoals die aan de bovenste luchtwegen en het middenoor, aandoeningen aan de ooglens (cataract) en knie- en heupvervangingen. 

Niet alle zorg wordt ingehaald
Niet al deze operaties moeten worden ingehaald. In sommige gevallen hebben patiënten een andere behandeling ondergaan, of is de noodzaak tot opereren komen te vervallen. Ook kan de zorgvraag lager zijn geweest dan normaal. Het gaat daarbij vooral om ingrepen bij kinderen: het verwijderen van amandelen en het plaatsen van buisjes. Hiervan zijn 65.000 ingrepen minder geweest sinds de corona-uitbraak in maart 2020.

Vanwege de coronamaatregelen die van kracht waren zijn er waarschijnlijk ook minder klachten door verkoudheidsvirussen ontstaan, zoals keel- en oorontstekingen. Daarnaast wordt de laatste jaren minder snel gekozen voor deze ingrepen en zijn de richtlijnen recentelijk nog verder aangescherpt: in de meeste gevallen wordt afwachtend beleid geadviseerd. 
 
Maar een groot deel van deze 320.000 operaties zal nog wel moeten worden ingehaald. De Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) heeft dat eerder voor de periode tot en met december 2020 becijferd op minstens 100.000 operaties. In de afgelopen maanden is dit alleen maar meer geworden. We bekijken samen met de NVA de komende tijd hoe we met behulp van hun inhoudelijke expertise nog scherper kunnen gaan berekenen hoeveel zorg zal moeten worden ingehaald voor welke groepen patiënten.

Wachttijden
We zien landelijk dat er meer specialismes zijn waar de gemiddelde wachttijd voor een afspraak bij de medisch specialist en de diagnostiek hoger ligt dan de Treeknorm. In februari 2021 hadden 7 van de 23 specialismen een hogere wachttijd voor de polikliniek dan de Treeknorm. In mei waren dat er 11. De gemiddelde wachttijden voor polikliniekbezoekenwachttijden stegen tot boven de Treeknorm bij klinische geriatrie, neurochirurgie en thoraxchirurgie. De wachttijden voor behandeling lijken landelijk te stabiliseren. We zien wel verschillen tussen de regio’s.

Oncologie
Er zijn in mei minder (oncologie) patiënten behandeld dan in mei 2019. In deze daling speelt waarschijnlijk de hoge coronadruk op de ziekenhuizen een rol. Maar het kan ook zijn dat het grote aantal feest- en vakantiedagen van mei dit jaar hier een rol in speelt. Het aantal gevonden tumoren tussen januari en mei 2021 ligt ongeveer op het verwachte niveau zonder de pandemie.

Ggz
Huisartsen schrijven al langere tijd meer verwijzingen uit voor hun patiënten naar de geestelijke gezondheidszorg (ggz). De wachttijden in de ggz waren ook voor de corona-uitbraak voor sommige diagnoses al te lang. Op dit moment zien we dat de wachttijden voor aandachtstekort- en gedragsstoornissen, en persoonlijkheidsstoornissen langer zijn dan voor de corona-uitbraak zijn. 

Kijk hier voor verdere informatie

Tags bij dit artikel:

• NZa